De ontwikkelingen in de vertaalwereld staan niet bepaald stil. Zo bracht Google kort geleden nieuwe spraak-naar-tekst software op de markt. Daarmee komt de dag dat computers menselijke vertalers gaan vervangen weer een stukje dichterbij. Of toch niet? Het klopt dat digitale vertaaldiensten de afgelopen jaren flinke stappen hebben gemaakt. Gelukkig is het goede nieuws voor vertalers is dat computers op bepaalde vlakken nog steeds tekort schieten. Sterker nog, bepaalde vaardigheden die voor ons mensen heel normaal zijn krijgen computers misschien wel nooit onder de knie. Waarom werken online vertaaldiensten nog steeds niet optimaal, en is het verstandiger om een menselijke vertaler in te huren?

De mist in met letterlijke vertalingen

Misschien heb je zelf wel eens gebruik gemaakt van vertaaldiensten zoals Google Translate en Vertalen.nu.  Het zijn zeer handige programma’s voor het vertalen van woordjes. Daar blijft het meestal echter bij. Het nadeel van dergelijke vertaalprogramma’s is dat ze alleen de basis van een taal beheersen. Zodra je taalfragmenten of zinnen wilt vertalen gaat het mis. Dit is te wijten aan verschillende factoren. Veel online programma’s vertalen nog steeds letterlijk en woord-voor-woord. Ze houden daarbij totaal geen rekening met de context, in tegenstelling tot een goede redacteur. Het gevolg is dat je vreselijke vertaalfouten krijgt, zoals deze zin op een Argentijnse reiswebsite:

“In the province of Buenos Aires they exist around 150 helmets of stay with lodging capacity. Of modest to luxurious, all offer varied alternative for all the tastes and budgets. It is possible to be enjoyed an only day of field or one more estadía prolonged.”

Een bedrijf of website maakt met flinke vertaalmissers maakt natuurlijk geen goede indruk.  Bovenstaand voorbeeld maakt duidelijk dat online vertaalsoftware alles letterlijk neemt. Het houdt totaal geen rekening met de context. Neem bijvoorbeeld het Spaans woord ‘casco’. De letterlijke vertaling van het woord is ‘helm’.  Het bovenstaande zinsgedeelte heeft echter betrekking op het woord ‘a casco de estancia’, wat in het Engels een “ranch” en in het Nederlands “landgoed” is.

computer-1295358_960_720

Langzaam beter

Wel is het een feit dat geavanceerde vertaalprogramma’s steeds meer aandacht hebben voor de context. Zo geeft Linguee bijvoorbeeld meerdere vertaalde zinnen in een verschillende context weer. Dit programma begrijpt al een beetje dat het Engelse ‘running water’ een geheel andere context heeft dan ‘running away’. En zo zijn er nog tientallen andere voorbeelden te noemen. Er is dus wel degelijk verbetering waarneembaar.

Tone of voice

Toch hoeven vertalers zich nog lang geen zorgen te maken over vertaalsoftware. Computers hebben op dit moment geen idee van het complete plaatje achter een tekst. De professionele vertalers van Textcase richten zich op 3 vragen voordat ze aan de slag gaan:

1 – Voor wie is de tekst bedoeld
2 – Wat is de mening van de auteur?
3 – Hoe kun je de toon van de auteur opvatten?

De tone of voice heeft ontzettend veel invloed op de stijl van een tekst, of het nu gaat om een artikel, blog of boek. De tone of voice gaat echter verloren bij digitale vertalingen, omdat de computer simpelweg niet in staat is om de drie bovenstaande vragen te beantwoorden.

Geen humor

Computers missen een aantal unieke menselijke eigenschappen, zoals humor. Dit is natuurlijk compleet objectief, en afhankelijk van de juiste timing, de toon en de gekozen woorden. Vertaalsoftware is echter niet in staat om een grappig artikel of blog op goede wijze te vertalen. Door de letterlijke vertaling wordt jouw sarcastisch bedoelde Nederlandse blog in het Engels compleet humorloos, terwijl dat niet de bedoeling is! Natuurlijk zou je de vertaalsoftware wel kunnen gebruiken voor een technische tekst. Daar komt meestal geen greintje humor bij kijken. Aan de andere kant loop je dan weer tegen het probleem van de juiste context aan. Kortom: het inhuren van een vertaler van Textcase is een veel beter idee!

dog-using-laptop-computer

Computers zijn niet creatief

Een ander groot verschil tussen menselijke vertalers en computersoftware is het vermogen om woorden of zinnen creatief om te zetten in een andere taal. Dat wil zeggen dat sommige woorden simpelweg niet passen binnen de context van een andere taal. Aan de vertaler de taak om de essentie van een zin toch op correcte wijze te weergeven. Daar heeft hij of zij soms aardig wat creativiteit voor nodig. Computers kunnen dat simpelweg op dit moment nog niet, omdat ze alles letterlijk vertalen. Daardoor krijg je vreemde constructies en woorden en zinnen die totaal niet passen binnen een andere taal.

Zelfde tv-serie, andere reactie

De vertalers van Textcase houden niet alleen rekening met de context van een bepaalde zin of woord, maar ook met de cultuur van een land. Sterker nog, lokalisatie is essentieel wanneer je zaken doet met het buitenland. Wanneer niet dit gebeurt kan het verstrekkende commerciële gevolgen hebben. Een goede vertaler houdt altijd rekening met de cultuur van een land. Een mooi voorbeeld is de populaire HBO serie In Treatment, dat in Nederland overigens op de buis werd gebracht als In Therapie. De serie volgt verschillende mensen die allerlei problemen in hun leven ervaren. Een Spaanse versie genaamd En Terapia werd enige jaren geleden in Argentinië geproduceerd. Het heeft precies dezelfde karakters en plotwendingen. Zo werd een personage verliefd op haar therapeut. In de Argentijnse versie zegt dit persoon in het gezicht van de therapeut  “Estoy enamorada de vos” (ik ben verliefd op je). In de Engelse versie wordt deze liefdesonthulling veel subtieler gebracht, onder andere met gezichtsexpressies.

Culturele verschillen

De verschillende vertalingen in de tv-series hebben alles te maken met culturele gewoontes in de Westerse wereld en Zuid-Amerika. In het laatstgenoemde werelddeel zijn mensen over het algemeen veel expressiever, terwijl Westerlingen (in de liefe althans) vrij gereserveerd kunnen zijn.  Zodoende besloten de vertalers om het Spaanse personage veel directer te laten zijn.  Een groot verschil in handelen met een digitale vertaler, die nooit rekening houdt met culturele verschillen.

Waarom een menselijke vertaler nog altijd beter is

Kortom: Ondanks de technologische ontwikkelingen zijn menselijke vertalers anno 2017 nog steeds onmisbaar. Computers zijn op dit moment namelijk nog niet in staat om rekening te houden met de context, ze begrijpen sarcasme en humor niet, en het ontbreekt ze aan creativiteit. Laat staan dat ze rekening houden met culturele verschillen. Dit betekent natuurlijk niet dat vertaalsoftware helemaal nutteloos is. Voor kleine vertalingen, bijvoorbeeld van enkele basisbegrippen, zijn deze programma’s ideaal. We weten ook niet wat de toekomst brengt.  De ontwikkelingen in de digitale wereld gaan immers in rap tempo door. Schuif vertaalsoftware dan ook niet helemaal af. Voor vertalingen van hoge kwaliteit weet je echter precies waar je moet zijn:

Meer informatie?

Een website of boek perfect vertaald of geredigeerd?
Onze projectmanagers kunnen je vrijblijvend alles vertellen over hoe wij voor de beste vertalingen zorgen

Contacteer ons